Op woensdag 13 april heeft Hans Broere een lezing gehouden over de machtsstrijd tussen de VS en China. Dit naar aanleiding van het boek Day of Empire van Amy Chua over de opkomst en ondergang van hypermachten (via de link is de Engelstalige versie van dit boek te lezen). We spreken van een hypermacht als een land militair, economisch en technologisch zijn rivalen overtreft, en zijn macht uitstrekt over grote delen van de aarde.
Volgen Amy Chua is de noodzakelijke voorwaarde voor een land om een hypermacht te worden, dat het tolerant moet zijn t.o.v immigranten. Deze tolerantie moet je zien in de context van de tijd dat het speelde.
Een aantal potentiële hypermachten uit het verleden zijn de revue gepasseerd, zoals het Romeinse Rijk, China tijdens de Tang dynastie, Spanje, de Republiek, Engeland en de VS. Waarbij alleen het Romeinse Rijk, Engeland en de VS echte hypermachten waren.
China tijdens de Tang dynastie was omgeven door landen die samen sterker waren. Spanje had de kans het te worden, maar door intolerantie t.o.v. joden en moren, alsmede de inquisitie ging het ten onder. De Republiek was tolerant, economisch en militair sterk, maar werd altijd nog bedreigd door sterke buren. Het einde van de glorietijd van de Republiek was tevens het begin van de ontwikkeling van Engeland tot hypermacht. Toen onze stadhouder Willem III ook nog koning van Engeland werd stelde hij orde op zaken (Bill of Rights, Act of Tolerance) waardoor Engeland veel toleranter werd voor immigranten. Er trokken veel Hugenoten en Joden naar Engeland, later ook ambachtslieden, waardoor Engeland kon uitgroeien tot een Hypermacht. Door beperkingen aan Indiërs en door de kosten van 2 wereldoorlogen kwam er een eind aan deze periode.
Na het uiteenvallen van de Sovjetunie kwam er een eind aan de machtsstrijd tussen de VS en de Sovjetunie en bleef de VS als enige grootmacht over, en werd voor korte tijd een hypermacht. Deze periode heeft maar kort geduurd (van ca. 1990 tot 2001) en eindigde met 9/11. Hierna werd de VS vooral een politiemacht die veel vijanden maakte door oorlog te voeren in Irak en Afghanistan. Mensen wilden wel McDonalds en spijkerbroeken maar niet onder de duim gehouden worden door de Amerikanen.
Wat zijn na 9/11 de uitdagers ?
EU: de EU is strategisch tolerant zolang het om de samenwerking binnen Europa gaat. De EU is geen magneet voor kennisimmigranten. Zolang de EU nog worstelt met migratie- en moslimproblematiek maakt het geen kans een hypermacht te worden.
India: Veel kennis gaat verloren door emigratie naar de VS. Door de intolerantie tussen moslims en hindoes zal India geen hypermacht worden.
China: maakt een snelle economische groei door. Binnenkort is China economisch gelijk aan de VS. Binnenlandse tolerantie (al denken de Tibetanen en de Oeigoeren daar waarschijnlijk anders over). China krijgt, mede door de jarenlange éénkindpolitiek, een tekort aan arbeidskrachten. Bovendien zijn er veel ongeschoolde arbeiders. Dus zijn er immigranten nodig, maar die blijven in de ogen van de chinezen barbaren en zullen nooit Chinees worden.
De conclusie is dat er voorlopig geen nieuwe hypermacht komt. De strijd tussen China en de VS blijft de komende jaren onbeslist.
Niet alle toehoorders waren het hier mee eens. Sommigen hopen dat China geen hypermacht worden, anderen denken dat ze het wel worden. De chinezen hebben geduld en een langetermijnvisie.
Er waren ca. 30 toehoorders, die Hans na afloop een welverdiend applaus gaven.