Op 11 januari hebben wij een lezing gehad van de heer Andries Higler over het onderwerp: “Molens”. Andries is zelf vrijwilliger molenaar.
Sinds 8 december 2017 is het beroep van molenaar als eerste Nederlandse bijdrage opgenomen in de internationale lijst van immaterieel erfgoed van UNESCO. Ooit hebben er in Nederland meer dan 10000 molens gestaan. Dit waren windmolens en watermolens die voor energie zorgden voor de aandrijving van industriële processen zoals korenmolens, kopermolens, papiermolens, etc. Door de komst van motoren verloren veel molens hun functie, werden verwaarloosd en in de loop van de tijd zijn de meeste molens afgebroken. Momenteel zijn er nog ca. 1100 molens in Nederland: zie www.molens.nl.
Andries heeft ons de werking van molens uitgelegd, en hoe de molenaar de wieken op de wind kan zetten (kruien) en met zeilen of panelen kan regelen hoeveel wind de molens opvangen, om te voorkomen dat de molen te hard gaat draaien, oververhit raakt en uiteindelijk in brand vliegt. Verder haalde Andries van tijd tot tijd een aantal molen(aar) gerelateerde spreekwoorden aan. In totaal schijnen er wel 200 te zijn.
De verschillende types molen werden uitgelegd. Er bestaan veel regionale verschillen. Het type dat de meeste belangstelling trok was de Oudewijvenmolen, maar deze is helaas nog niet helemaal uitontwikkeld…..
Ook werd de “Odeklonje” regel uitgelegd, waarmee je de snelheid van de molenwieken kunt berekenen. Zie ook bonusvraag op de laatste pagina van deze pdf.
Na de pauze heeft Andries veel over de molen van Vaassen (de Daams molen) verteld. Hoe er in de 80-jaren geld ingezameld werd om de restauratie van de molen mogelijk te maken. Andries heeft uitgebreid laten zien hoe de nieuwe molen door een molenbouwer ontworpen en in elkaar gezet werd. Allemaal handwerk.
In 2012 is de molen bijna 5 meter verhoogd. Dit omdat er nieuwbouw in de buurt plaatsvond, waardoor de molen te weinig wind zou opvangen. De molen werd op rails gezet en in zijn geheel een eind verplaatst, zie filmpje. En later weer teruggeplaatst. Je kunt ook een virtuele tour door de molen maken, maar natuurlijk ook de molen bezoeken en alles echt zien, met o.a. ook een replica van de molen (schaal 1:10).
Andries had nog uren door kunnen vertellen. Alle vragen werden deskundig beantwoord en na afloop was er een verdiend applaus. Andries had ook veel materiaal ter inzage meegebracht en folder materiaal. Er waren ca. 35 bezoekers.
Hier zijn de foto’s gemaakt door Richard Morgan:
