Op woensdag 8 maart hebben we een lezing gehad van Wim Kamphorst over het Kadaster. Wim heeft zijn hele werkzame leven bij het Kadaster gewerkt en volgens hem heeft hij alle ontwikkelingen meegemaakt. Dit omdat er de eerste 150 jaar niet veel veranderd is en ze nog precies zo werkten als in 1832.
Het Kadaster is in 1811 ingevoerd door Napoleon. Hij had geld nodig en het bezit van grond was een eenvoudige manier om belasting te heffen. Na de val van Napoleon kwam het Kadaster tot 1832 stil te liggen. In 1832 had koning Willem I ook geld nodig en werd het Kadaster definitief ingevoerd, om belasting te innen. Het Kadaster viel dan ook tot 1970 onder het Ministerie van Financiën. Omdat het meer een registrerende taak kreeg werd het onder het Ministerie van VROM geplaatst. En daar waren de landmeters niet blij mee. De “M” van VROM staat voor milieu en veel landeigenaren weigerden de landmeters toegang te geven tot hun land, omdat ze bang waren dat het om een milieu controle ging. Toen de tekst “milieu” van de auto’s verwijderd werd was dit probleem weer opgelost. Tegenwoordig is het Kadaster een zelfstandige bestuursorgaan met het Ministerie van Infrastructuur en Milieu als toezichthouder.
Het Kadaster is ontstaan toen België en Nederland samengevoegd waren. Na de afsplitsing van België kreeg het Kadaster de taak de grens tussen België en Nederland vast te leggen. Het heeft ruim 150 jaar geduurd voordat deze klus definitief geklaard was. Dit kwam voornamelijk door de gecompliceerde situatie bij de enclaves Baarle Hertog en Baarle Nassau.
In de oorlog heeft het Kadaster nieuw bureau opgericht om de kadastrale gegevens na te meten. Dit gaf veel mensen werk, en konden niet in Duitsland te werk gesteld worden. Alleen vergaten ze na de oorlog dit bureau weer op te heffen. Jaren later kwamen ze erachter dat dit veel geld kostte en eigenlijk overbodig was.
Tot 1951 werden alle aktes met de hand geschreven, daarna werden getypte versies toegelaten. Tot in de 70-er jaren werd er nog met de vulpen geschreven, en daarna werd de balpen oogluikend toegelaten. Tegenwoordig is alles digitaal.
Vroeger lag de nulpunt (referentiepunt) bij een kerk in Amersfoort en werden alle andere punten relatief ten opzichte van dit nulpunt berekend. Daar de computers problemen hadden met plus en min (volgens mij geen computer probleem maar een programmeer probleem), hebben ze het nulpunt ca. 150 KM naar het westen, en 400 KM naar het zuiden verplaatst (dus ergens in het noordoosten van Frankrijk), en lag heel Nederland in het eerste kwadrant en kon met positieve getallen gewerkt worden. Waren alle problemen maar zo eenvoudig op te lossen….
Het Kadaster heeft Nederland ingedeeld in (kadastrale) Gemeentes, Sectie en Blad. Dit geeft voor elk perceel een uniek nummer.
Tegenwoordig heeft het Kadaster vooral een registratie en informatie functie. Heel veel instanties maken, tegen betaling, gebruik van de informatie die het Kadaster bij houdt. Ook staat het Kadaster model voor de invoering van het Kadaster in veel landen. Zoals Griekenland, en veel derde wereld landen.
Er waren 32 bezoekers en die gaven Wim na afloop een hartelijk applaus.
Tenslotte nog wat websites:
Oude kadastrale kaarten kun je raadplegen via: http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/
Topografische kaarten van 1815 – 2015: http://www.topotijdreis.nl/
Diverse kaarten van nu, o.a. ook Kadasterkaarten van nu: http://pdokviewer.pdok.nl/
Filmpje hoe het Kadaster te werk ging: https://www.youtube.com/watch?v=Ext7h15ypHE
Kadastermuseum: https://www.kadaster.nl/kadastermuseum
Foto’s van Richard Morgan:
Wim Kamphorst
Wim Kamphorst en toehoorders